Best Aging – ruch najlepszym lekiem
Raporty Światowej Organizacji Zdrowia WHO notują w krajach uprzemysłowionych zwiększanie się średniego czasu trwania życia ludzkiego i wzrost liczby osób w wieku starszym. Społeczeństwo naszego kraju, mimo że należy do najmłodszych w Europie, również się starzeje. O ile w roku 1931, 4.8% ludności Polski stanowiły osoby powyżej 65 roku życia, o tyle w roku 1999 już 12% , a przewiduje się, że w roku 2050 az 21.2% ludności będą stanowiły osoby powyżej 65 roku życia.
Czyli, za niespełna 50 lat, co piąty Polak będzie seniorem.
Świat idzie i za potrzebami i już od dawna w Europie i Ameryce proponowane są szkolenia specjalistów- instruktorów …Best Aging – tak ,tak jeśli się mamy starzec to dobrze i z ruchem .
W Europie Zachodniej już od kilkunastu lat klient w wieku emerytalnym jest tym najwierniejszym klientem, mającym czas i ćwiczącym w klubie fitness 2-3razy w tygodniu ale tylko w sytuacji, kiedy stworzy się dla niego przyjazna ą ofertę i program zajęć, które musza być prowadzone przez bardzo kompetentnego instruktora .
Ruch zamiast lekarstw
Niestety, coraz dłuższe życie ludzkie nie zawsze jest życiem w pełni szczęśliwym i owocnym. Wraz z wiekiem obniża się potencjał biologiczny człowieka. Zmniejsza się wydolność tlenowa (aerobowa) oraz masa i moc mięśni szkieletowych, prowadząc z czasem do niemożności wykonania nawet najprostszych czynności. Odsetek występowania niepełnosprawności gwałtownie wzrasta w starszych grupach wiekowych, osiągając prawie 50% u osób powyżej 80 roku życia. Wzrasta również ilość współistniejących chorób przewlekłych. Czy jesteśmy skazani na ten niezbyt optymistyczny obraz procesu starzenia się i starości, czy też możemy ten proces w jakimś stopniu modyfikować? Wydaje się, że na szczęście chyba tak. Jednym z najważniejszych (a być może najważniejszym) czynników umożliwiających tzw. “pomyślne starzenie się” jest regularna aktywność ruchowa.
Profesor biochemii Krzysztof A. Sobiech z Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu podnosi znaczenie odpowiedniego ruchu jako pierwszego leku”, „jedynego narkotyku” i wreszcie „ sposobu na życie”. Głównym korzystnym oddziaływaniem aktywności ruchowej u osób starszych jest wydłużenie okresu fizycznej sprawności i niezależności – poprawa jakości życia. Trening fizyczny zwiększa wydolność fizyczną i opóźnia spadek VO2max o około 10 do 20 lat u aktywnych fizycznie w porównaniu do prowadzących siedzący tryb życia osób. Drugim, obok wydolności aerobowej, podstawowym wskaźnikiem determinującym sprawność fizyczną i niezależność funkcjonalną u osób starszych jest siła mięśniowa.
Nauka potwierdza: Kto ćwiczy ten wygrywa
Specjaliści medycyny sportu wyliczyli, iż przeciętny obywatel uprzemysłowionego kraju traci powoli, do wieku 70 lat, średnio 1/3 swojej młodzieńczej masy i siły mięśniowej. W konsekwencji prowadzi to do wielu dolegliwości i chorób, jak bóle krzyża, osteoporoza .
Dobór odpowiedniego ruchu jest i pozostaje największym i najłatwiejszym orężem w walce z osteoporoza. Badania naukowe potwierdzają zależność wpływu treningu siłowego na gęstość kości. Jedne z licznych badań przeprowadzonych w Niemczech wykazały, iż w grupie badanych mężczyzn po 50 roku życia aktywnie ćwiczących, gęstość kośćca była o 14% większa w porównaniu do grupy rówieśników nie ćwiczących. Inny potwierdzający przykład badań naukowych przeprowadzonych tym razem na kobietach. Po 9 miesiącach specjalnie zaplanowanego treningu: walking, trening siłowy i jogging , połączonego z dieta bogata w wapń, zaobserwowano u 45 pan z badanej grupy, zwiększenie gęstości kośćca o 5 %.i inne.
„Trenowanie kondycji jest ważne, ale to nie wszystko”, wyjaśnia Klaus Zimmermann, terapeuta sportu z Uniwersytetu w Chemnitz w Niemczech i autor książki pt.” Wzmacnianie mięsni dla zdrowia”. Nasz aparat mięśniowy zachowamy w odpowiedniej harmonii, uzupełniając uprawiane sporty wytrzymałościowe treningiem siłowym. Jeszcze przed dziesięcioma laty taka propozycja byłaby uznana za niebezpieczną dla zdrowia. Wówczas to obowiązywała zasada, iż hantle i maszyny siłowe stosowane w zaawansowanym wieku mogą wyrządzić więcej szkód, niż przynieść pożytku. Najnowsze zalecenia naukowców poparte są licznymi badaniami naukowymi. Badania przeprowadzone w Skandynawii wykazały przykładowo, średnio większą masę i siłę mięśniową w grupie starszej, trenującej siłowo / średnia wieku 69 lat / w porównaniu do młodszej, nie trenującej / średnia wieku 40 lat /.
Badania z ostatnich lat wykazują, że możliwy jest wzrost masy i siły mięśniowej pod wpływem treningu o charakterze siłowym u osób starszych, nawet w bardzo zaawansowanym wieku.
Różne ośrodki naukowe prowadzą stale badania nad wpływem aktywności fizycznej na stan zdrowia. Na Uniwersytecie Harvarda w USA, po 25 latach systematycznej obserwacji wykazano, że osoby poświęcające prawie godzinę dziennie na ćwiczenia ruchowe, o połowę rzadziej chorowały na raka jelita grubego niż nieaktywni sportowo (badania objęły 17 tys. absolwentów uczelni). Inne badania (13 tys. osób) wykazały, że brak sportu zwiększa o 300 proc. zagrożenie rakiem ogólnie, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.
Szczególna ranga i aktualność zagadnienia powodują, że szereg renomowanych organizacji w ostatnim okresie czasu opublikowało rekomendacje dotyczące propagowania i programowania aktywności ruchowej u osób starszych, m.in. WHO i Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Sportowej. Należy podkreślić, że regularna aktywność ruchowa jest wskazana u osób w każdym wieku. O ile jeszcze stosunkowo niedawno uważano, że wysiłek fizyczny jest niewskazany u osób powyżej 80-85 roku życia, w chwili obecnej istnieje wystarczająco dużo dowodów na to, by odrzucić te dawniejsze poglądy.
Ważność tych problemów doceniana jest jak najbardziej przez polska naukę AWF Wrocław 1-2 czerwca organizuje w ramach VI Międzynarodowe Dni Fizjoterapii. Tematem wiodącym części naukowej Konferencji „Starzenie się człowieka – nowe wyzwania i potrzeby rehabilitacji”.
Zalety i wpływ regularnego treningu / poparte badaniami/
W profilaktyce:
• wzmocnienie aparatu podporowo-ruchowego / Floyd i Silver 1993 /
• utrzymanie zakresu ruchomości w stawach
• zmniejszenie ryzyka uszkodzeń i naturalnego zużywania
• zwiększenie stabilizacji biernego układu ruchu, wzmocnienie mechanicznej wytrzymałości ścięgien, więzadeł, chrząstek i kości / Grimby 1994/
• zapobiegawczo / bóle krzyża, wady postawy, osteoporoza, artroza, zaburzenie równowagi nerwowo-mięśniowej / Dziak,Gowers 1992, Stone 1994/
• zwiększenie aktywności czynników odpornościowych / Sobiech 2001/
• kompensacja naturalnego w procesie starzenia ubytku siły i przyrostu tkanki tłuszczowej / Ignaszewska 1992 /
• ochrona systemu sercowo-naczyniowego / np. zmniejszenie tętna spoczynkowego i poprawa obrazu krwi / Stone 1991/
W rehabilitacji:
• przyspieszenie procesu rehabilitacji pooperacyjnej i powypadkowej
W dbałości o sylwetkę:
• odbudowa masy mięśniowej
• ułatwione spalanie tkanki tłuszczowej i poprawa przemiany materii
• przy niedowadze zwiększenie masy mięśniowej, przy nadwadze w kombinacji z dieta przyspieszenie ubytku wagi.
Wpływ na psychikę:
• wzrost zadowolenia z siebie i poczucia własnej wartości / Brown 1986/
• zwiększenie cielesnej świadomości i systemu odbierania sygnałów ciała / Garbe 1987/
• poprawa nastroju i zadowolenia z życia /Buskies 1999/
usprawnienie pamięci i uczenia się
Zatem do dzieła –jakie sa zalecenia do programu Best Aging
3-5 X tygodniowo, 45-70 % max. uderzeń serca, 20-60 minut
Sporty: Golf, Nordic Walking, rowery, pływanie ,taniec, narty biegowe,
Fitness-wellness:
Gimnastyka mózgu, kinezjologia, rytuały tybetańskie, Qi –gong , Tai-chi, Body art., Fitball, Zdrowy kręgosłup, NTM /ćw. dna miednicy małej /, Pilates, Aqua , Chiball, formy zabawowe i taneczne, wzmacnianie w odciążeniu ale np. z taśmami czy hantlami , równowaga i koordynacja, stretching.
Witalność w rytuałach tybetańskich
Nie sposób ominąć w zaleceniach dla osób dojrzałych rytuałów tybetańskich / publikowalismy je już na lamach „Golfa” /
Tajemnicze ćwiczenia od wieków ukrywane i wykonywane przez łamów w tybetańskich klasztorach sprawiają już po kilkunastu dniach wykonywania tych pięciu prostych rytuałów poziom naszej energii podnosi się z nieopisana szybkością, poprawia się koncentracja i łatwiej reagujemy na stres. Oczywiście wszystkie te elementy wpływają nie tylko na poprawę naszego samopoczucia i wyglądu, z ortopedycznego punktu widzenia, prawidłowo wykonywane rytuały stanowią doskonały rodzaj mobilizacji dla naszego kręgosłupa. Piec rytuałów służy wyraźnie jednemu celowi: przywraca ciału zdrowie i młodzieńczą witalność. Wykonywane codziennie przez mnichów tybetańskich, pozwalają im mimo podeszłego wieku/ wielu osiąga więcej niż 100lat/ na zachowanie młodzieńczej sylwetki.
W świecie ćwiczą wszyscy.
Kilka lat temu w jednych z wywiadów zapytana o zasadnicza różnicę miedzy klubami w Polsce i Austrii odpowiedziałam
„Element najbardziej różniący kluby polskie i austriackie to wiek uczestników. W Austrii ćwiczą wszystkie pokolenia, u nas w niektórych klubach odnosi się wrażenie, ze są tylko dla młodych / sądząc po ofercie programowej, wystroju wnętrza i bardzo głośnej muzyce na zajęciach / Ale co mnie cieszy, coraz więcej klubów przekonuje się do wzbogacania oferty programowej o treści prozdrowotne, oferowane dla rożnych grup wiekowych. Kiedy 9 lat temu pokazywałam w telewizyjnym programie „Studio urody „Marioli Bojarskiej-Ferenc ćwiczenia z piłkami fitbal dla osób z problemami odkręgosłupowymi, czułam ze to się przyjmie również w polskich klubach fitness. Dziś kilkadziesiąt klubów w Polsce oferuje ćwiczenia z piłkami fitball i lekcje „Zdrowy kręgosłup”
Teraz dodam, iż wierze w przyjęcie się w polskich klubach specjalnych ofert dla najstarszych z nas.
„Nic wzniosłego ani pięknego…
Im większa odpowiedzialność, tym większa potrzeba ruchu i rekreacji. Kończąc nie przytoczę przykładów aktywnych, długowiecznych ze świata polityki czy filmu . Zakończę anegdota o skromnym, wielkim Polaku. Na początku pontyfikatu Jan Paweł II, polecił wybudować dla siebie basen w Castel Gandolfo. Na zarzuty o zbyt kosztowne pomysły miał ponoć odpowiedzieć: „Mój pogrzeb pociągnie za sobą o wiele większe wydatki. Papież musi być sprawny i zdrowy”. Ten styl był tylko kontynuacją trybu życia, jaki Karol Wojtyła prowadził jako profesor, biskup i kardynał. W swoich wystąpieniach wielokrotnie podkreślał wartość tej sfery życia człowieka. Sport był dla Papieża środkiem do sięgania po najwyższe wartości. Mówił m.in. do włoskich instruktorów narciarstwa: „Nic wzniosłego ani pięknego nie można osiągnąć, zarówno w życiu cielesnym, jak i duchowym, bez pokonania wąskiej ascetycznej drogi, która umacnia i hartuje, uzdatniając przez to do osiągnięcia coraz wyższych celów oraz wznioślejszych ideałów”.
Zobacz także – kliknij
